opzienbarend onderzoek
Karpers blijken kompasfunctie te bezitten. Van een aantal vissoorten is bekend dat zij het magnetisch veld van de aarde kunnen waarnemen. Bekende voorbeelden zijn de aal en de zalm; vissoorten die tijdens hun leven over zeer grote afstanden trekken.
Recent hebben Tsjechische onderzoekers ontdekt dat ook bij karpers deze kompasfunctie aanwezig is. Het inwendige kompas komt neer op een zintuigje in de kop, met een miniscuul magnetisch steentje. Eigenlijk een soort mini-kompas. De kennis over het al of niet aanwezig zijn van een viskompas bij karperachtigen was tot voor kort echter zeer beperkt. Tsjechische onderzoekers hebben onlangs een tipje van de sluier opgelicht.
Consumptie karper
De gewoonte om in Centraalen Oost-Europa met de kerstdagen massaal (gekweekte) karper te eten, kwam bij dit onderzoek goed van pas. Alleen al in Tsjechië gaat het om meer dan 5 miljoen vissen per jaar. Deze vissen worden in de week voor de kerst in grote ronde bakken te koop aangeboden in de straten van steden en dorpen. Voor het onderzoek fotografeerde men van de karpers in de bakken de exacte ligging. In totaal werden 80 bakken onderzocht, verspreid over 25 locaties in Praag en de Bohemen – het centrum van de karperteelt.
1.000 foto’s
Per locatie werden de bakken op vijf opeenvolgende dagen bezocht, en bij ieder bezoek werd de ligging van de karpers op de gevoelige, digitale plaat vastgelegd. Zo werd met behulp van circa 1.000 opnames van bijna 15.000 karpers informatie verzameld over hun ligrichting. De richting drukte men uit in het aantal kompasgraden, waarbij 0° exact naar het noorden (N) en 180° naar het zuiden (Z) is. Alle metingen werden in de computer gestopt.
Noord-Zuid
De karpers bleken een duidelijke voorkeur voor de N-Z ligging te hebben. Natuurlijk waren er ook wel karpers die anders lagen, maar de N-Z voorkeur bleek favoriet en niet aan het toeval te kunnen worden toegeschreven. De resultaten wijzen er dus nadrukkelijk op dat ook karpers het magnetisch veld van de aarde kunnen waarnemen en dat ook gebruiken voor hunoriëntatie. De onderzoekers vermoeden dat het gebruik van een inwendig kompas door karpers een belangrijk hulpmiddel is om de individuele zwemrichting van karpers op elkaar af te stemmen. Het levert een bijdrage aan het groepsgedrag.
Baanbrekend
Deze kompasfunctie biedt in de natuur voordelen bij het vinden van voedsel, het ontsnappen aan roofvis en het voorkomen dat men tegen elkaar botst. Omdat er nog maar heel weinig bekend is over het voorkomen en de functie van een magnetisch zintuig bij karperachtigen, leven er bij de onderzoekers nog veel vragen, die vermoedelijk nog tot vervolgonderzoeken zullen leiden. Niettemin mag dit onderzoek onder de Tsjechische kerstkarpers baanbrekend worden genoemd.
Bron: Hét Visblad